مواد اصلي سازنده اين نوع از بتن متخلخل شن ، سيمان و آب است و سنگ دانه هايي كه در ساخت اين نوع بتن به كار مي روند ، از دانه هاي درشت شن هستند. . اما گاهي اوقات ممكن است كمي ماسه نيز به اين تركيب اضافه شود. تفاوت اصلي بتن اسفنجي با بتن معمولي در ميزان آبي است كه براي ساخت آن استفاده مي شود. درصد آب در تركيب اين نوع بتن نسبت به بتن معمولي كمتر است. همين امر باعث مي شود كه آب موجود در تركيب تنها با گذشت يك ساعت از زمان مخلوط كردن بتن ، تبخير شود.
به جاي سيمان در اين تركيب مي توان از مواد ديگري مانند خاكستر بادي و گاز سيليس و روباره استفاده كرد. به كارگيري هر يك از اين مواد باعث مي شود كه ويژگي هاي كلي بتن تغيير كند. اصلي ترين ويژگي هايي كه در اثر اين تغيير در تركيب تحت تاثير قرار مي گيرند ، ميزان تخلخل ، مقاومت ، نفوذپذيري و گيرش است. خاكستر بادي يكي از محصولاتي است كه در نيروگاه هاي برق توليد مي شود. اين خاكستر محصولي از انبار زغال سنگ سوزان است كه مي تواند تا ۶۵ درصد در تركيب بتن استفاده شود.
گاز سيليس يا سيليكون محصولي است كه در فرايند توليد سيليكون به دست مي آيد. دانه بندي اين محصول بسيار ريز است و شكل دانه ها كروي است. اين ماده باعث افزايش استحكام بتن شده و تا ۱۲ درصد در تركيب قابل استفاده است. روباره نيز محصولي از فرايند ساخت فولاد است كه مي تواند تا ۷۰ درصد در تركيب ساخت بتن اسفنجي به جاي سيمان به كار گرفته شود.
بتن متخلخل چيست و در چه مواردي به كار مي رود؟
نام ديگر بتن اسفنجي ، بتن متخلخل است. زيرا حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از فضاي آن خالي است. اين فضاي خالي براي عبور آسان تر آب در نظر گرفته شده است. به عبارت بهتر آب مي تواند از اين نوع بتن عبور كرده و به زمين نفوذ كند. به همين دليل يكي از ساده ترين راه ها براي انتقال آب باران به درون زمين و جلوگيري از جاري شدن آن بر روي زمين و هدر رفتن آن ، استفاده از بتن متخلخل است. كاربرد بتن اسفنجي در انتقال آب به درون زمين باعث مي شود كه هزينه هاي ناشي از ايجاد كانال ها و جوي هاي آب تا حد زيادي كاهش پيدا كند. اما بايد توجه داشت كه زميني كه اين نوع بتن بر روي آن قرار مي گيرد بايد نفوذپذير باشد ، تا آب بتواند به راحتي در آن نفوذ كرده و وارد سفره آب هاي زيرزميني شود.
هرچند بتن متخلخل معمولا به عنوان بتن غير سازه اي شناخته مي شود ، اما مي تواند به عنوان يكي از مهم ترين مصالح ساختماني براي ساخت خانه يا هر سازه ديگري در مناطق سردسير ، به كار گرفته شود. چرا كه يخ زدن آب در داخل اين بتن هيچ مشكلي را براي ساختمان به وجود نخواهد آورد. در كنار اين ها اين نوع بتن از اصلي ترين مواد اوليه براي ساخت انواع پانل هاي جداكننده ، عايق هاي حرارتي و صوتي است. همچنين كاربرد بتن اسفنجي در كف سازي و شيب بندي نيز رايج است. به علاوه يكي از زير سازهايي كه در ساخت چمن استاديوم به كار مي رود ، بتن اسفنجي است.
انواع بتن اسفنجي
به طور كلي بتن اسفنجي را به دو دسته تقسيم مي كنند:
- نوع اول كه گازي نام دارد ، در ساخت ديوار هاي جداكننده بسيار پركاربرد است. اين نوع بتن به دليل جرم حجمي پاييني كه دارد به عنوان بلوك سبك در ساخت ديوار استفاده مي شود. همچنين با استفاده از اين نوع بتن مي توان اتاق را از نظر حرارتي عايق بندي نمود.
- نوع دوم بتن اسفنجي ، كفي نام دارد. براي ساخت اين نوع بتن كف را در خمير سيمان يا ملات ادغام مي كنند. اين نوع بتن نيز بسيار سبك وزن بوده و مي تواند به عنوان عايق حرارتي استفاده شود. كاربرد بتن اسفنجي كفي بيشتر براي پر كردن حفاري ها ، لايه مياني در ساندويچ پانل ها و عايق حرارتي است.
مزاياي بتن اسفنجي چيست؟
بتن اسفنجي مزاياي زيادي دارد كه مهم ترين آن ها عبارتند از :
افزايش ذخاير آب هاي زيرزميني و جلوگيري از هدر رفت آب باران
اين نوع بتن به دليل خاصيت نفوذپذيري خود استفاده مي شود. به همين دليل يكي از اصلي ترين مزايايي كه اين نوع بتن دارد ، كمك به افزايش ذخاير آب هاي زيرزميني و جلوگيري از هدر رفت آب باران است. از آنجا كه آب باران تا زمان رسيدن به جايي كه قابل نفوذ باشد ، بر روي زمين حركت مي كند. مي تواند مقداري آلودگي را با خود حمل نمايد. از اين رو سازه اي كه براي انتقال اين آب به سفره آب هاي زيرزميني استفاده مي شود ، بايد به گونه اي طراحي شده باشد كه از انتقال آلودگي ها جلوگيري كند.
اين ويژگي به خوبي در بتن اسفنجي ديده مي شود. خاصيت نفوذپذيري بالاي اين نوع بتن علاوه بر هدايت كامل آب به داخل زمين ، مي تواند از جمع شدن آب در سطح شهر و در نتيجه بروز سيلاب جلوگيري كند.
تلطيف هوا در مناطق سردسير
يكي ديگر از مزاياي اين نوع بتن اين است كه مي توان در مناطق سردسير با به كارگيري آن هوا را تلطيف كرد. به عبارت بهتر زماني كه در اين مناطق باران يا برف مي بارد ، عدم نفوذ آب باران به داخل زمين باعث مي شود كه دماي هوا كاهش بيشتري داشته باشد. اما زماني كه با استفاده از اين بتن بتوان آب را به داخل زمين هدايت كرد ، ديگر چنين مشكلي وجود نخواهد داشت. به علاوه مشكل يخ زدگي معابر و جاده ها نيز برطرف خواهد شد.
معايب بتن اسفنجي چيست؟
هرچند كه اين نوع بتن مزاياي زيادي را در خود جاي داده است ، اما اين محصول هم خالي از عيب نبوده و در نوع خود معايبي را دارا است. به عنوان مثال نوع گازي اين نوع بتن باعث ايجاد ناهماهنگي در رنگ و حتي كيفيت خواهد شد. به علاوه اين نوع بتن نياز به پوشش بيروني دارد. در نتيجه مي توان گفت كه نسبت به ساير مصالح ساختماني عايق حرارتي خوبي محسوب نمي شود. در كنار اين ها هزينه استفاده از اين نوع بتن نسبت به بتن معمولي بيشتر بوده و مقاومت آن نيز چندان تعريفي نيست.
به دليل اينكه بتن اسفنجي مقاومت خيلي زيادي ندارد ، نمي توان از آن در ساخت پايه هاي اصلي كه فشار زيادي را تحمل مي كنند استفاده كرد. به همين دليل بيشتر در ساخت روساز هاي بتني كاربرد دارد.بتن كفي نيز به دليل ساختار متخلخل خود به هيچ وجه قابل جلا بخشيدن نيست. در كنار اين ها مدت زماني كه طول مي كشد تا اين نوع بتن مخلوط شود ، نسبت به ساير بتن ها بيشتر است. در كنار اين ها حساسيت اين نوع بتن به دليل استفاده از آب بيشتر نسبت به ديگر نمونه ها بيشتر بوده و در نتيجه مقاومت آن كمتر است.
18